Átthagafræði

Samfélags,
lífsleikni og kristinfræði

9 ára

REYNSLUHEIMUR
Umhverfi, samfélag, saga, menning: Hæfni nemanda til að skilja veruleikann

Markmið að nemandi geti
Leiðir
 Allir árgangar
• borið kennsl á gildi svo sem virðingu fyrir sjálfum sér og öðrum, umhyggju og sáttfýsi
 Lífsleikni og daglegt líf
 x
• bent á tengsl valinna þátta í samfélagi, náttúru, trú og lífsviðhorfum, einkum í nærsamfélaginu
 Dagurinn í dag
fréttir
 x
• lýst samhengi orða, athafna og afleiðinga
 Lífsleikni og daglegt líf
vinavika
 x
• nefnt dæmi um einkenni og stöðu Íslands í heiminum í ljósi legu, sögu og menningar
Þorrinn allir árgangar
2. bekkur Störf,
3. himingeimurinn og Ísland
4. bekkur Landnámið, áður fyrr
x
• sagt frá einkennum og sögu heimabyggðar og tengslum við önnur svæði á Íslandi
3. himingeimurinn og Ísland
4. bekkur Landnámið, áður
 
• aflað sér og nýtt vitneskju um samfélagsmálefni í námsgögnum og miðlum
 Bækur, tölvur, blöð

 x
• rætt um samfélagið og notað valin hugtök í því samhengi Fréttir sem eru í gangi í samfélaginu   x
• gert sér grein fyrir nokkrum einkennum þess að náttúrufar breytist vegna ytri áhrifa  
3 . bekkur - gróðurhúsaáhrif
 
• sagt frá dæmum um hvernig loftslag og gróðurfar hefur áhrif á hvernig fólk lifir

3. bekkur Himintungl - Ísland
4. bekkur norðurlöndin og landnámið

 
• bent á dæmi um áhrif tækni og framkvæmda á mannlíf og umhverfi
Samgöngur, himintungl, ísland í dag og áður fyrr, fjölmiðlar, tölvur, sjónvörp,
Síminn, rafmagn
x
• gert sér grein fyrir gildi náttúru og umhverfis og mikilvægi góðrar umgengni
Umhverfisnefnd
x
• áttað sig á hlutverki landakorta og notagildi þeirra símaskrá kortagerð - loftmyndir Kort og gröf, kortabækur,
• sagt frá atburðum og persónum á völdum tímum sem eru til umræðu í nærsamfélaginu
Fréttir
x
• velti fyrir sér upplýsingum, gildi þeirra og áreiðanleika
2 - 4. bekk
 
• komið auga á nokkra þætti sem hafa haft áhrif á mannlífið í tímans rás, svo sem umhverfi og skipulag samfélaga
Gos, ár, staðsetning íslands
 
• sagt frá gerð og mótun íslensks samfélags fyrr og nú
 Landnámið
 
• sagt frá völdum þáttum og tímabilum í sögu fjölskyldu og heimabyggðar  
 x
• bent á dæmi um hvernig sagan birtist í munum og minningum
Þorrinn
t.d. Mörgum söngtextum
 
• áttað sig á að trúar- og lífsviðhorf fólks birtast í mismunandi viðhorfum, siðum og venjum
Trúarbragðafræði
x
• velt fyrir sér nærtækum spurningum sem tengjast trú, lífsviðhorfi og breytni
Trúarbragðafræði
x
• sagt deili á nokkrum frásögnum, helstu hátíðum og siðum kristni og annarra trúarbragða, einkum í nærsamfélaginu
Jól og páska
x
• áttað sig á muninum á völdum þáttum trúar- og lífsviðhorfa
Trúarbragðafræði
x
• velt fyrir sér nærtækum spurningum sem tengjast trú, lífsviðhorfi og breytni
Trúarbragðafræði
x
• nefnt dæmi um trúarlegar vísanir í listum og bókmenntum
Sálmarnir í söngstund
Myndlist tengd trúarbragðafræði um páska
 
• áttað sig á mikilvægi fjölskyldunnar og fjölbreytni fjölskyldugerða í samfélagi manna
Lífsleikni
Landnám og dagurinn í dag.
x
• komið auga á nokkra þætti sem hafa haft áhrif á mannlífið í tímans rás, svo sem umhverfi og skipulag samfélaga
t.d. veður
 
• bent á dæmi um lýðræðislega þætti í nærsamfélaginu
Dagurinn í dag – fréttir
x
• bent á nokkrar mikilvægar stofnanir samfélagsins
2. störf - húsnæði
3. bekk - stjórnsýsla og lýðræði, barnasáttmálinn
4. bekk - Byggja ofan á t.d ESB.
x
• áttað sig á gildi samhjálpar í samfélaginu

Finna stíganda í verkefnum
í 6 ára jól í skó kassa
í 7 ára
í 8 ára
í 9 ára

x
• áttað sig á að hann er hluti af stærra samfélagi
Vinna verkefni og vera alltaf meðvitaður um virðingu, skoða það og velta því fyrir sér virðing fyrir fólki, dýrum jörðinni og svo framvegis.
Fréttir
Umgengi
x
• lýst kostnaði vegna eigin neyslu
stærðfræði t.d. hvað kostar að vera keyrður í skólann og svo framv.
 
• varast hættur á heimili sínu og í nágrenninu
x

 


HUGARHEIMUR
Sjálfsmynd: Hæfni nemanda til að átta sig á sjálfum sér og öðrum

Markmið að nemand geti
Leiðir
 Allir árgangar
• sagt frá sjálfum sér með hliðsjón af búsetu, uppruna, fjölskyldu, siðum og venjum

Þau sjálf og þeirra nánustu

Tengja við þema um Ísland

 x
• bent á gildi jákvæðra viðhorfa og gilda fyrir sjálfan sig
Lífsleikni
 x
• bent á dæmi um hefðbundin kynhlutverk og breytingar á þeim
Lífsleikni
 x
• gert sér grein fyrir hvar styrkur hans liggur
Lífsleikni
 x
• bent á fyrirmyndir sem hafa áhrif á hann

Læra hver af öðrum, fjölsk. vinir, bekkjarfélagar
 x
• áttað sig á og lýst ýmsum tilfinningum, svo sem gleði, sorg og reiði
Daglega og lífsleikni
Vinir Zippys
5 ára - 3. bekk
8 ára - Stjarnan - ofl.
9 ára - Birtan
-
x
• gert sér grein fyrir þörf sinni fyrir næringu, hvíld, hreyfingu og hreinlæti
Virðing
x
• gert sér grein fyrir að í umhverfinu eru margvísleg áreiti, jákvæð og neikvæð, sem hafa áhrif á líf hans
Lífsleikni
x
• gert sér grein fyrir jafngildi sínu og annarra manna
verðleiki hvers og eins – kostir
x
• sett sig í spor annarra jafnaldra
Lífsleikni
x
• sett sér markmið og gert áætlanir við úrlausn afmarkaðra verkefna
Samskiptamarkmið – virðing – umgengi – öllum líði vel – Pláss fyrir alla 
x

 

FÉLAGSHEIMUR
Samskipti: Hæfni nemanda til að mynda og þróa tengsl sín við aðra


Markmið að nemandi geti
Leiðir
 Allir árgangar
• tekið þátt í samstarfi og samræðu í jafningjahópi
Alltaf
x
• áttað sig á að fólk hefur ólíkan bakgrunn og ber virðingu fyrir mismunandi lífsviðhorfum og lífsháttum
Alltaf
 x
• hlustað á og greint að ólíkar skoðanir
Það má hafa ólíka skoðun
 x
• rætt um valin samfélagsleg og siðferðileg málefni
Alltaf
 x
• rætt um réttindi sín og skyldur í nærsamfélaginu og sýnt ábyrgð í samskiptum við aðra
Alltaf
 x
• tjáð þekkingu sína og viðhorf með ýmsum hætti
Alltaf
x
• áttað sig á gildi jafnréttis í daglegum samskiptum
Alltaf
x
• sýnt tillitssemi og virðingu í samskiptum og samvinnu við aðra
Alltaf
x
• áttað sig á ýmiss konar afleiðingum athafna sinna
Alltaf
x
• sýnt að hann virðir reglur í samskiptum fólks, skráðar og óskráðar, og nefnt dæmi um slíkar reglur
Alltaf
x
• sett sig inn í málefni nærsamfélagsins
Fréttir og líðan
x
• sýnt tillitssemi og umhyggju í leik og starfi
Alltaf
 

 


Náttúrufræði

Markmið að nemandi geti
Leiðir
 Allir árgangar
• skráð atburði og athuganir, s.s. með ljósmyndum, teikningum og eigin orðum og sagt öðrum frá þeim
• útskýrt valda atburði og hugmyndir
• hlustað á, metið og rætt hugmyndir annarra
Alltaf
x
• komið auga á þarfir og vandamál í umhverfi sínu
• unnið eftir verkferli nýsköpunar, þ.e. leitað að þörfum í daglegu umhverfi fólks, fundið lausn, hannað afurð
4. bekkur - "nýsköpunarverkefni"
???
 
• tekið frumkvæði við öflun upplýsinga til að skoða tiltekið málefni frá ýmsum sjónarhornum
2.- 4. bekkur
 
• skipulagt þátttöku í aðgerðum sem bæta nánasta umhverfi
• sýnt virkni og látið sig varða nánasta umhverfi og lífsskilyrði lífvera í því
Alltaf
? viljum við fastan stíganda
 
• sett í samhengi mismunandi ástand efna og eiginleika þeirra
Finna hvar þetta er - stígandinn varðandi vatn og fl.
 
• talið upp mismunandi gerðir og lögun hluta
Alltaf - t.d. í stærðfræði og þemaverkefnum eins og tré himingeiminn
 
• útskýrt hvað verður um efni sem leyst eru upp í vatni og hamskipti efna
1. Bekkur frosið vatn - litir
2. bekkur
3 . bekkur - saltvatns tilraun
Hvað viljið þið.
 
• tjáð sig um áhrif þyngdarkrafts og núningskrafts í daglegu lífi
• framkvæmt einfaldar athuganir um kraft og hreyfingu með hversdagslegum hlutum
Hvað viljið þið. - stíganda
 
• notað verkfæri til að auðvelda störf
Hvað viljið þið. - stíganda
x
• greint á milli algengustu orkugjafa í umhverfinu
• komið auga á not og þróun algengra rafmagnstækja sem tengjast daglegu lífi
matur, bensín, kol...
Hvað viljið þið. - stíganda
 
• útskýrt einkenni lifandi vera
• skýrt með dæmum lífsskilyrði lífvera og tengsl við umhverfi
• gefið skýrslu um algengustu lífverur í nánasta umhverfi
Alltaf
 x
• talið upp líkamshluta og meginstarfsemi þeirra
• gert sér grein fyrir mikilvægi þátta eins og hreyfingar, hreinlætis, hollrar fæðu og svefns fyrir heilbrigði og líðan
? 5 ára - skynfærin
1. bekk - Komdu og skoðaðu líkamann
og 9 ára
Hvað viljið þið. - stíganda
x
• bent á efni sem eru skaðleg og gefið dæmi um að ýmsir sjúkdómar og sýklar eru smitandi
Alltaf
x
• orðað reynslu sína við að skynja og upplifa breytingar á hljóði, ljósi, hitastigi, bragði og lykt

t.d. skynfæri í 5 ára
1. bekk - t.d. tilraunir með vatn og líkamaverkefni

Hvað viljið þið. - stíganda
x
• lýst áhrifum sólarljóss á umhverfi, hitastig og líkamann
• tengt hitastig við daglegt líf
• gefið dæmi um áhrif vinda í umhverfinu
• nýtt sér upplýsingar til þess að klæða sig eftir veðri
2. bekkur þema um Veður
x

• útskýrt innbyrðis afstöðu jarðar, tungls og sólar.
• lýst í grófum dráttum hvernig hreyfing jarðar orsakar dag og nótt
• tengt stefnu skugga við tíma dags
• lýst útliti tunglsins í einn tunglmánuð
• gefið dæmi um atriði sem tengjast hnattlögun jarðar
• gefið dæmi um könnun geimsins
• gefið dæmi um stjörnumerki sem sjást frá Íslandi

3. bekk þema um himingeiminn
 

Umhverfismennt (dæmi um viðfangsefni)

Að búa á jörðinni
• landnotkun
• aðstæður á ólíkum stöðum
• upplifun af nærumhverfi og áhugaverðum stöðum

Alltaf
x
Vistfræði
• hringrásir náttúrunnar
• samspil manns og náttúru
Alltaf
x
Tækni og þróun
• Gerviefni og náttúruleg efni og áhrif þeirra á heilbrigði og lífsskilyrði
• Fiskeldi og búfjárrækt

Alltaf

 

x

Sjálfbær þróun
• Vernd náttúrunnar, hagkerfið og félagsleg velferð

Alltaf
x
Heilbrigði umhverfisins
• flokkun sorps
• mengun vatns, sjávar og jarðvegs
Alltaf
Endurvinnsla - af hverju - hvert fer það

x

 

 

 

 


Áherslur í árgöngum


Landnám og goðafræði
Norðurlönd – Evrópa
Dýr í öðrum löndum
Þjóðhættir - Þjóðsögur – trú – siðir - menning
 
Verkefni
Námsbækur og gögn
Blóm: Hjartaarfi, hvítsmári, túnsnúra, vallhumall
Einkunnarorðskólans: Öll orðin - starf, háttvísi, þroski og hamingja  
Fiskar: Söl, beltisþari,svampar, stórkrossi, kuðungakrabbi, trjónukrabbi  
Fuglar: Svartbakur, Kría, Fýll, Lundi, Langvía, Himbrimi.  
1. des: Bessastaðir – Stjórn, landsvæði  
Listamaður: Björk Guðmundsdóttir  
Rithöfundur: Halldór Laxnes og Enid Mary Blyton  
Smádýr: Ranaormur, hrúðurkarl, sandmaðkur,snúðormar, vatnabobbi, sæbjúga  
Tilraunir: Rafmagn???  
Umhverfisvernd    
Vettvangsferðir:

Útikennsla og matreiðsla Heiðmörk,
Húsdýragarðurinn – starfa þar með dýrin,
Grasagarður

 
Trúarbragðafræði: Ræða bókina út frá lífsleikni, Birtan
Lífsleikni: