Hugsmíðahyggja er námskenning sem hefur fengið mikla athygli síðastliðin 10-15 ár, nýjasta dæmi á Íslandi er meistararprófsritgerð Þuríðar Jóhannsdóttir (2001) Veiðum menntun í netið .

Rætur hugsmíðahyggju má rekja til kenninga Jean Piagets um vitsmunaþroska einstaklingsins, en að auki koma aðrir fræðimenn við sögu: Seymour Papert, Jerome Bruner, Lev Vygotsky og John Dewey. Þeir hafa allir lagt sitt af mörkum til hugsmíðahyggjunnar.

• Þegar við skilgreinum hugtakið hugsmíðahyggja, gerum við það út frá því:
• að nám einkennist af virkni nemenda,
• að nemendur byggi upp þekkingu á þeim reynsluheimi sem þeir lifa í,
• að nemendur vinni lausnarmiðaða verkefnavinnu (einir eða í hópi) og
• að nemendur noti gagnrýna hugsun í tengslum við upplýsingaleit, úrvinnslu og umbreytingu þeirra í nýja þekkingu.

Úr hugsmíðahyggju hefur þróast önnur kenning sem nefnist félagsleg hugsmíðahyggja (social constructivism) og hefur sú kenning hugmyndir sínar um mikilvægi félagslegra samskipta í tengslum við nám frá Lev Vygotsky.

Hlutverk kennarans er ekki lengur að vera fræðandi heldur frekar leiðbeinandi. Hann styður nemendur á faglegan hátt til að öðlast nýja þekkingu með því að leiðbeina, spyrja spurninga sem vekja þá til umhugsunar, hvetja til gagnrýnnar hugsunar og áframhaldandi rannsókna á námsefninu.

Þegar skoðaðar eru kennsluaðferðir eins og Ingvar Sigurgeirsson (í Litróf kennsluaðferðanna, 1999) flokkar þær, má sjá að eftirfarandi aðferðir falla vel að hugmyndinni um kennsluaðferðir sem stuðla að hugsmíðahyggju:

• Umræðu- og spurnaraðferð: Taka þátt, sýna áhuga, ræða saman og hlusta á aðra.
• Innlifunaraðferðir og tjáning: Innlifun, tjáning og sköpun.
• Þrautalausnir: Taka þátt, ræða saman og brjóta heilann.
• Leitaraðferðir: Taka þátt, skipuleggja, brjóta heilann, sýna áhuga, halda sér að verki, sýna öguð og fjölbreytt vinnubrögð.
• Hópvinnubrögð: Skipuleggja í samvinnu við aðra, afla upplýsinga, úrvinnsla og miðlun.
• Sjálfstæð skapandi viðfangsefni: Skipuleggja, hanna og miðla.
  (Ingvar Sigurgeirsson, 1999)

Þegar hugsmíðahyggjan er notuð sem námskenning á bak við kennsluaðferð er lögð áhersla á að nemendur stjórni námi sínu sjálfir. Það krefst mikillar ábyrgðar og sjálfstæðis nemenda en kennarinn aðstoðar nemendur með því að gera þá meðvitaða um námsferlið.
Ekki er hægt að ætlast til sömu ábyrgðar þegar um unga nemendur er að ræða, þar sem þeir hafa ekki nægjanlegan þroska. Um margt má deila í þessum málum og ekki eru allir kennarar á sama máli. Við erum hlynntar því að styðjast við hugmyndafræðina í þeim atriðum sem henta gefnum aldursflokki.

Matsaðferðir eru mikilvægur þáttur í hugsmíðahyggjunni eins og í öllum kennslufræðilegum hugmyndum (Þuríður Jóhannsdóttir, 2001). En matsaðferðir hugsmíðasinna byggjast á hugmyndum um að hvetja nemendur til frekari umhugsunar, endurskoðun á verkefnum og niðurstöðum. Sjálfsmat og sjálfsgagnrýni verða þar af leiðandi lykilorð. Ferlið sem á sér stað þegar þekkingarinnar er aflað er aðallega metið en ekki einungis þekkingin sem slík. Þekkingin er í sífelldum vexti og staðreyndir í dag geta verið úreltar á morgun.

Heimildir:
Briner, Martin (1999). Constructivism. http://curriculum.calstatela.edu/faculty/psparks/theorists/501const.htm

Ingvar Sigurgeirsson (1999). Litróf kennsluaðferðanna. Reykjavík. Æskan ehf.

Katz, Lilian K. & Chard, Sylvia C. (1990). Engaging Children's Mind: The Project Approach. bls. 100-150. New Jersey. Blex Publishing Corporation.

Kearsley, Greg (1999). Constuctivist Theory. (Bruner, J.) http://tip.psychology.org/bruner.html (síðast skoðað 4.6.2001)

Papert, Seymour (1998). Child Power: Keys to the New Learning of the Digital Century. http://www.connectedfamily.com (síðast skoðað 10.6.2001)

Sólrún B. Kristinsdóttir (2001). Hugbúnaður og margmiðlun. Fyrirlestur á sumarnámskeið í framhaldsdeild KHÍ í Tölvu- og upplýsingatækni. Reykjavík.

The Project-Approach. Heimasíða Project-Approach á Veraldarvefnum. (Síðast skoðað 10.6.2001)

Þuríður Jóhansdóttir (2001). Veiðum menntun í netið. M.ed.-ritgerð við KHÍ. Reykjavík. Höfundur.

Ítarefni:
http://www.sedl.org/scimath/compass/v01n03 - mjög góður vefur með ráðleggingu og slóðir um hugsmíðahyggju fyrir byrjendur.

Þuriður Jóhannsdóttir (2001). Hugsmíðahyggja. Af heimasíðu Þuríðar.
http://saturnus.khi.is/tjona/hugsmid.htm

Wilson, Brent & Lowry,May (2000). Constructivist Learning on the Web. http://ceo.cudenver.edu/~brent_wilson/WebLearning.html

http://carbon.cudenver.edu/~mryder/itc_data/constructivism.html - góð vefsíða með margar upplýsingar um hugsmíðahyggju. (Síðast skoðað 7.07.2001)

Í efnisyfirlit                                                                    Næsta síða